به گزارش اقتصادآنلاین و به نقل از ایسنا، بانک مرکزی ایران در اسفند ۱۴۰۱ با هدف بهبود سیاست‌گذاری مالی، نظارت مؤثرتر و حل چالش‌های ارزی و پولی کشور، مرکز مبادله ارز و طلا را راه‌اندازی کرد. این مرکز بستری برای انجام معاملات قراردادهایی است که سررسید آن‌ها کمتر از یک سال بوده یا دارایی پایه آن‌ها، مانند طلا و ارز، تحت نظارت بانک مرکزی قرار دارد.
بازار طلا و نقش آن در اقتصاد
با توجه به اینکه بازار طلا یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود، کنترل و تنظیم آن از ابزارهای کلیدی بانک مرکزی در سیاست‌گذاری‌های مالی است. به همین دلیل، بازار طلای مرکز مبادله ایران با هدف ایجاد نظم، استفاده از تجارب داخلی و بین‌المللی و همچنین در راستای سیاست‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت خود را آغاز کرده است.
ساختار بازار طلا
این بازار از دو بخش اصلی تشکیل شده است: تالار نقد و تالار قراردادهای مبتنی بر طلا.
- تالار نقد شامل معاملات نقدی انواع سکه طلا از جمله شمش طلا، سکه تمام بهار آزادی، نیم سکه و ربع سکه بهار آزادی است.
- تالار قراردادهای مبتنی بر طلا شامل گواهی سپرده کالایی طلا و قراردادهای مشتقه نظیر پیمان‌های آتی و اختیار معامله روی دارایی‌هایی مانند شمش و انواع سکه طلا می‌شود.
آغاز حراج سکه طلا در مرکز مبادله ایران
در تاریخ ۱۳ اسفند ۱۴۰۲، مرکز مبادله ایران برای نخستین بار اقدام به برگزاری حراج سکه طلا از طریق سامانه معاملات سکه طلا به نشانی market.ice.ir کرد. در این مرحله، ربع سکه ضرب سال ۱۳۸۶ عرضه شد و طبق دستورالعمل ابلاغی، هر فرد ایرانی دارای کد ملی می‌توانست حداکثر پنج قطعه سکه (شامل ربع، نیم و تمام سکه) را سفارش داده و خریداری کند.
در نخستین جلسه حراج سکه طلا، از مجموع ۱۲ هزار و ۸۷۷ قطعه ربع سکه ثبت‌شده در سامانه، تعداد ۱۱۱۸ قطعه به برندگان حراج اختصاص یافت.
مزایای خرید سکه از طریق حراج مرکز مبادله
۱. اصالت و کیفیت تضمین‌شده
سکه‌های عرضه‌شده در این حراج مستقیماً توسط بانک مرکزی تأمین شده و از نظر اصالت و کیفیت تضمین‌شده هستند، به همین دلیل احتمال وجود سکه‌های تقلبی در این حراج‌ها صفر است.
۲. شفافیت قیمت‌گذاری
قیمت سکه طلا در حراج‌ها به‌طور شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود که به کنترل نوسانات قیمتی و ثبات بازار طلا کمک می‌کند.
۳. امکان خرید آنلاین از سراسر کشور
این حراج سکه طلا بستری را فراهم کرده تا تمامی متقاضیان بتوانند از هر نقطه کشور در این حراج شرکت کنند.
نحوه دریافت سکه‌های خریداری‌شده
طبق اعلام مرکز مبادله ایران، نزدیک به ۱۰۰۰ شعبه بانک ملی در سراسر کشور وظیفه تحویل سکه‌های خریداری‌شده را بر عهده دارند. خریداران می‌توانند با مراجعه به نزدیک‌ترین شعبه بانکی، سکه‌های خود را دریافت کنند.
عرضه سکه‌های جدید در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴
از زمان آغاز حراج‌های سکه در ۱۳ اسفند ۱۴۰۲، جلسات حراج به‌طور منظم برگزار شده و تا آبان ۱۴۰۳، انواع ربع، نیم و تمام سکه بهار آزادی ضرب ۱۳۸۶ در بازار عرضه شدند. اما در ۱۳ آبان ۱۴۰۳، بانک مرکزی اعلام کرد که سکه‌های ضرب سال ۱۴۰۳ نیز به‌زودی وارد حراج خواهند شد. این اقدام باعث کاهش حباب قیمتی در بازار سکه شد.
متعاقب این تصمیم، تعداد جلسات حراج سکه که پیش‌تر یک‌بار در هفته برگزار می‌شد، به سه جلسه در هفته افزایش یافت.
عرضه سکه‌های ضرب ۱۴۰۴
بانک مرکزی اعلام کرده است که در راستای ادامه سیاست‌های خود، از اواخر سال جاری، عرضه سکه‌های ضرب سال ۱۴۰۴ از طریق حراج‌های مرکز مبادله ایران آغاز خواهد شد.
آمار فروش سکه در یک سال گذشته
در یک سال گذشته، از ۱۳ اسفند ۱۴۰۲ تا ۱۳ اسفند ۱۴۰۳، در مجموع ۸۰ جلسه حراج برگزار شده و ۹۲۱ هزار و ۱۷۰ قطعه انواع سکه به متقاضیان تخصیص یافته است. در این میان:
- ۴۴۸ هزار و ۱۹۵ قطعه ربع سکه
- ۱۱۶ هزار و ۷۱۷ قطعه نیم سکه
- ۳۵۶ هزار و ۲۵۸ قطعه تمام سکه
به فروش رفته است.
چشم‌انداز بازار طلا در سال آینده
با توجه به روند عرضه سکه‌های جدید و استقبال متقاضیان از حراج‌های بانک مرکزی، به نظر می‌رسد روند عرضه سکه‌های ضرب جدید در سال ۱۴۰۴ ادامه یابد. این سیاست می‌تواند به کاهش حباب قیمت سکه طلا و ثبات بازار طلا در ایران کمک کند.