کشف گنج در ایران همیشه با هیجان و ابهام همراه است. اما بسیاری نمی‌دانند که قانون برای این اتفاق‌ها، پاداشی به نام “حق‌الکشف گنج در ایران” در نظر گرفته است. اگر هنگام حفاری یا ساخت‌وساز، به‌طور تصادفی به آثار تاریخی یا گنجینه‌ای برخورد کنید، دانستن این قانون می‌تواند مسیر شما را از تخلف به پاداش تغییر دهد.
حق‌الکشف؛ پاداشی قانونی برای یابندگان گنج
در بسیاری از مناطق ایران، فعالیت‌هایی مانند ساخت‌وساز، حفاری یا کشاورزی ممکن است به کشف اشیای تاریخی منجر شوند. قانون ایران برای چنین موقعیت‌هایی سازوکار مشخصی را در نظر گرفته است. اگر فردی به‌صورت تصادفی – و نه از طریق حفاری غیرقانونی – به گنج یا اشیای باستانی برخورد کند، باید موضوع را بلافاصله به سازمان میراث فرهنگی گزارش دهد.
در صورت انجام این کار، قانون ایران به فرد یابنده پاداشی با عنوان «حق‌الکشف» اختصاص می‌دهد.
حق‌الکشف چیست؟
حق‌الکشف پاداشی قانونی برای افرادی است که آثار تاریخی یا گنج‌های ارزشمند را به‌طور اتفاقی کشف می‌کنند و موضوع را به‌درستی گزارش می‌دهند.
قانون میزان این پاداش را دو برابر ارزش کارشناسی‌شده گنج تعیین کرده است. به عنوان مثال، اگر کارشناسان میراث فرهنگی ارزش گنج را ۵۰ میلیون تومان اعلام کنند، فرد یابنده ۱۰۰ میلیون تومان پاداش دریافت خواهد کرد.
شرایط لازم برای دریافت حق‌الکشف
برای بهره‌مندی از این پاداش، یابنده باید چند شرط کلیدی را رعایت کند:
-
کشف به‌صورت کاملاً اتفاقی انجام شده باشد.
-
فرد یابنده بلافاصله موضوع را به سازمان میراث فرهنگی اطلاع دهد.
-
آثار در خاک ایران کشف شده باشند.
-
یابنده با صداقت و شفافیت کامل همکاری کند.
در صورتی که فرد همه‌ی این شرایط را رعایت کند، می‌تواند پاداش کامل قانونی را دریافت نماید.
عواقب پنهان‌کردن گنج یا فروش غیرقانونی
اگر فرد کشف‌کننده از تحویل آثار خودداری کند یا تلاش کند آن‌ها را به‌صورت غیرقانونی بفروشد، قانون با او برخورد می‌کند. این اقدامات جزو جرایم علیه میراث فرهنگی محسوب می‌شوند و تبعات سنگینی به دنبال دارند، از جمله:
-
حبس تعزیری
-
جریمه‌های مالی
-
ضبط اموال مرتبط
-
ثبت سابقه کیفری
سازمان میراث فرهنگی و نهادهای قضایی ایران، با حساسیت بالا از میراث تاریخی کشور محافظت می‌کنند.
جمع‌بندی
کشف آثار تاریخی می‌تواند یک فرصت منحصر‌به‌فرد باشد، اما این فرصت فقط با رعایت قانون ارزش واقعی پیدا می‌کند. اگر روزی به‌طور اتفاقی گنج یا اثر باستانی‌ای پیدا کردید، بهتر است از مسیر قانونی اقدام کنید. در این صورت نه‌تنها به حفاظت از تاریخ کشور کمک می‌کنید، بلکه از پاداشی قابل توجه نیز برخوردار خواهید شد.