مقدمه

فلز طلا سال‌هاست که به دلیل ارزش بالا، زیبایی و کمیابی، توجه جوامع بشری را به خود جلب کرده است. در گذشته حتی کیمیاگران در تلاش بودند تا خاک را به طلا تبدیل کنند. امروزه استخراج طلا از معادن و خاک‌های معدنی، به یک صنعت پیشرفته و چندمرحله‌ای تبدیل شده که نقش کلیدی در اقتصاد بسیاری از کشورها دارد. این فلز به دلایل گوناگونی چون مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، انعطاف‌پذیری و کمیابی، همواره جایگاه خاصی در میان فلزات داشته است.

چرا طلا باارزش است؟

1. نرم و شکل‌پذیر: طلا فلزی انعطاف‌پذیر است که به راحتی تغییر فرم می‌دهد و در مجاورت هوا یا رطوبت دچار زنگ‌زدگی نمی‌شود.

2. کمیاب بودن: تنها مقدار بسیار کمی طلا از هر تن سنگ معدنی استخراج می‌شود.

3. کاربردهای تاریخی: از دیرباز، طلا در ضرب سکه، ساخت ظروف تزئینی و جواهرات کاربرد داشته است.

4. ویژگی‌های فیزیکی خاص: واکنش‌ناپذیری با بیشتر عناصر، قابلیت تقسیم‌پذیری بالا و رنگ منحصر به فرد نیز از عوامل محبوبیت آن هستند.

مراحل استخراج و جداسازی طلا از سنگ معدن

1. آماده‌سازی

در این مرحله، سنگ طلا دار ابتدا خرد و سپس آسیاب می‌شود تا ذرات آن برای ورود به مراحل بعدی و واکنش با مواد شیمیایی آماده باشند. کاهش اندازه سنگ‌ها باعث افزایش بازده فرآیندهای جداسازی طلا می‌شود.

2. روش‌های جداسازی: آمالگاسیون یا سیانیداسیون

• آمالگاسیون: در این روش، طلا با جیوه ترکیب شده و آمالگام تشکیل می‌دهد. این روش به دلیل خطرات زیست‌محیطی و سمی بودن جیوه، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• سیانیداسیون: روش رایج‌تر و ایمن‌تر که در آن طلا در محلول سیانید قلیایی حل شده و از سنگ جدا می‌شود.

3. تصفیه نهایی

طلای به‌دست‌آمده اغلب حاوی فلزاتی مانند مس، نقره، آهن یا روی است. برای خالص‌سازی، از دو روش زیر استفاده می‌شود:

• روش میلر (Miller Process)

• روش هال-هروولد (Wohlwill Process)

روش‌های استخراج طلا از خاک

1. با سیانید (روش لیچینگ): استفاده از محلول سیانید برای حل‌کردن طلا و بازیابی آن با پودر روی یا کربن فعال، روشی مقرون‌به‌صرفه و رایج است.

2. با فلوتاسیون: با استفاده از خاصیت شناوری کانی‌های طلا، آن‌ها را از سایر ترکیبات جدا می‌کنند. این روش برای سنگ‌های سولفیدی مناسب است اما هزینه بالایی دارد.

3. با روش‌های ثقلی:

   • میز لرزان

   • اسپیرال

4. با جیوه: مشابه روش آمالگاسیون، ولی به دلیل آسیب‌های محیط‌زیستی کمتر استفاده می‌شود.

5. قالکاری یا ذوب: استفاده از حرارت برای جداسازی فلزات گران‌بها از خاک معدنی.

مزایا و معایب روش سیانیداسیون

مزایا:

• بازده بالا در جداسازی طلا

• هزینه فرآوری پایین

معایب:

• سمی بودن سیانید

• نیاز به کنترل شدید فرآیند به دلیل خطرات زیست‌محیطی